Muzeum – Kaszubski Park Etnograficzny we Wdzydzach do 28 stycznia 2022 r. zaprasza do obejrzenia tradycyjnych przygotowań świątecznych w gburskich chałupach i szlacheckim dworze.
W tradycyjnym kalendarzu dorocznych Świąt, Boże Narodzenie zwane na Kaszubach – GÒDË, zajmuje najważniejsze miejsce. Ten szczególny czas obchodzono w przeszłości różnie, zawsze jednak związany był z radością, barwnymi pochodami, zabawami, wróżbami i życzeniami. Dzisiaj kojarzy się nam również z szopką i choinką. Choinka jest najnowszym, XIX – wiecznym, elementem tych Świąt, który wyparł snop zboża – dawniej symbol obfitości, stawiany w izbie podczas Wigilii. Strojne w wielobarwne ozdoby, świerkowe drzewko, dotarło do nas z Niemiec i upowszechniło się pośród mieszczaństwa, szlachty i stanu chłopskiego. Zawieszano na nim ozdoby z papieru, słomy i szkła, orzechy, czerwone małe jabłuszka, pierniki i cukierki. Zapalano małe, kolorowe świeczki mocowane w blaszanych klipsach na końcach gałązek, tworząc w domu niepowtarzalny klimat.
Po drogach i ulicach wędrowały od Wigilii do Trzech Króli różnorodne grupy kolędników – zwanych na Kaszubach „Gwiazdką”, lub „Gwiżdżami”. Niekiedy cały pochód, z Gwiżdżem na czele, liczył kilkunastu młodzieńców przebranych za symbolizujące dostatek, zdrowie i płodność zwierzęta. Koza, niedźwiedź, baran, byk, bocian prowadzone przez Cygana, szły w towarzystwie Dziada, Baby, Panny Młodej, Kominiarza, Żyda, Diabła, Śmierci, Małpy i innych egzotycznych postaci. Obchodzili też domy Trzej Królowie z Gwiazdą i kolędnicy z szopką. Scenki teatralne odgrywano w każdym domostwie życząc mieszkańcom szczęścia i radości w nadchodzącym roku i podczas Świąt. Zapłatą były pieniądze, słodycze, alkohol. Barwne orszaki kolędników spotkać można jeszcze w niektórych kaszubskich wsiach. Świadczy to o głębokim przywiązaniu do tradycji i bogactwa duchowego dawnych mieszkańców Pomorza.
Na Kaszubach kultywowany jest gdzieniegdzie zwyczaj chodzenia z szopką od pierwszego dnia adwentu. Obecny wygląd szopki odbiega od pierwowzorów. Najstarsze z nich miały we wnętrzu prostej stajenki (noszonej przez szopkarza na szelkach) ruchome kukiełki wykonane z papieru i tkanin. Wielu twórców ludowych wyrabia artystyczne w formie różnorodne szopki – z rzeźbionymi i malowanymi postaciami – bohaterami zdarzeń w Betlejem. Na Kaszubach najbliższy dawnej tradycji jest Józef Chełmowski, który wyposaża swoje bajkowe domki w ruchome postacie i pozytywkę z kolędą.
Więcej informacji: http://www.muzeum-wdzydze.gda.pl/