Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Kościerzynie w związku ze zbliżającym się sezonem letnim, przypomina właścicielom/zarządcom obiektów, w których w trakcie ich użytkowania wytwarzany jest aerozol wodno-powietrzny, o podejmowaniu działań zmniejszających ryzyko występowania bakterii z rodzaju Legionella.
Właściwa eksploatacja wewnętrznej instalacji ciepłej wody użytkowej (c.w.u.) polega m. in. na:
- przeprowadzaniu czyszczenia i dezynfekcji termicznej instalacji c.w.u., szczególnie przed uruchomieniem instalacji po wydłużonym przestoju lub ograniczonej eksploatacji,
- wykonywaniu regularnych przeglądów instalacji,
- unikaniu stagnacji wody poprzez eliminowanie martwych odcinków sieci,
- utrzymywaniu właściwej temperatury wody (55°C – 60°C) w kurkach czerpalnych,
- posiadanie instrukcji/procedury mającej na celu zapobieganie rozwojowi bakterii Legionella w instalacjach wodnych.
Do czynników sprzyjających występowaniu i namnażaniu się bakterii z rodzaju Legionella w wewnętrznych instalacjach wodociągowych Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny zaliczył:
- czynniki fizykochemiczne, mogące skutkować kolonizacją instalacji wewnętrznych, takie jak: temperatura wody, korozja materiałów konstrukcyjnych instalacji, zmiany ciśnienia wody oraz czynniki biotyczne (biofilm, obecność innych mikroorganizmów),
- głównym rezerwuarem występowania bakterii z rodzaju Legionella są systemy dystrybucji wody ciepłej i zimnej, przy czym najintensywniej zasiedlane są urządzenia i instalacje zasilane wodą o temperaturze 40°C. W urządzeniach takich jak zbiorniki do magazynowania wody (ciepłej i zimnej), podgrzewacze, instalacje wody ciepłej mogą znajdować doskonałe warunki do namnażania bakterii z rodzaju Legionella. Optymalna temperatura sprzyjająca namnażaniu się tych bakterii wynosi 25°C – 42°C. Bezpośrednio ze środowiska wodnego pałeczki Legionella izolowane były w zakresie temperatur od 5°C do 54°C. Bakterie z rodzaju Legionella wykazują dużą zdolność do adaptacji do różnych warunków środowiskowych (m.in. temperaturowych). Utrzymanie odpowiedniej temperatury wody jest podstawowym działaniem kontroli i zapobiegania namnażania się bakterii Legionella w wewnętrznych instalacjach wodociągowych, tzn. temperatura wody ciepłej w podgrzewaczu powinna być wyższa niż 60°C, a w kurkach czerpalnych, wynosić co najmniej 55°C,
- obecność biofilmu – w sieciach dystrybucyjnych, w wewnętrznych instalacjach wodociągowych oraz urządzeniach wodnych pałeczki Legionella wchodzą w skład biofilmu powstającego na wewnętrznych powierzchniach rur i elementów urządzeń kontaktujących się z wodą, przy czym różny może być jedynie czas powstawania obrostów i ich grubość. Usunięcie powstałego biofilmu jest bardzo trudne, wymaga bowiem wysokich dawek środków dezynfekcyjnych. Biofilm może stanowić źródło zanieczyszczenia bakteriami z rodzaju Legionella, które mogą być uwalniane do wody w przypadku naruszenia ciągłości jego struktury. Takie sytuacje mogą mieć miejsce podczas gwałtownych zmian ciśnienia przepływu wody lub np. podczas płukania instalacji po procesie dezynfekcji,
- eksploatacja obiektu – sezonowe użytkowanie może powodować gromadzenie się osadów, powstawania zastoin wody w instalacji, a tym samym nie dotrzymywanie wymagań temperaturowych oraz niewystarczające zapewnienie dostępu środka dezynfekcyjnego do wszystkich punktów instalacji.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2017 r., poz. 2294), badania na obecność występowania bakterii Legionella należy przeprowadzać w próbkach wody ciepłej pobranych w budynkach, w których w trakcie ich użytkowania wytwarzany jest aerozol wodno-powietrzny. Minimalna częstotliwość pobierania próbek wody w ww. obiektach, jeżeli w dwóch kolejnych badaniach w odstępach rocznych stwierdzono obecność bakterii Legionella nieprzekraczającą 100 jtk/100ml, kolejne badanie wykonuje się po upływie 3 lat.