Szlaki turystyczne
Ścieżka przyrodnicza we Wdzydzach
Długość trasy: 4 km
Przystanki: 8
Malowniczy szlak biegnie na północ od Wdzydz Kiszewskich. Trasa pozwalana poznanie krajobrazu i walorów przyrodniczych Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. Zobaczyć można tu wiele chronionych i rzadkich gatunków roślin i zwierząt.
Mapa ścieżki znajduje się przy Muzeum – Kaszubskim Parku Etnograficznym. Kierując się strzałkami skręcamy w prawo przy pensjonatach i idąc wzdłuż jeziora Jeziorko dochodzimy do pierwszego przystanku z tablicą „Ochrona przyrody we Wdzydzkim Parku Krajobrazowym” i ławką. Idąc dalej na północ po prawej stronie mijamy wilgotne łąki poprzedzielane fragmentami terenów bagiennych, by następnie wejść do lasu.
Pierwszy leśny przystanek znajduje się przy olsie, lesie bagiennym, rzadko spotykanym na terenie Parku. Można tu zaobserwować charakterystyczną kępową strukturę dna olsu. Od wczesnej wiosny do początków lata dno lasu jest zalane wodą, a kiedy w cieplejszych miesiącach woda opada w dolinkach rozwija się bujnie roślinność bagienna.
Kolejny przystanek znajduje się nad brzegiem jeziora Jelenie – północnego ramienia krzyża Jezior Wdzydzkich. Zarówno Jelenie, jak i pozostałe jeziora kompleksu zamieszkuje wiele gatunków ptaków wodnych, Niedostępne zalesione i porośnięte szuwarem brzegi jezior są miejscem gniazdowania i wodzenia piskląt kaczek krzyżówek, łabędzi białych, perkozów, traczy nurogęsi i innych gatunków. Stąd ścieżka prowadzi po stromej skarpie parę metrów nad taflą wody, należy zachować ostrożność. Dochodzimy do wiaty i tablicy informacyjnej „Jezioro Jelenie”. Warto zatrzymać się na dłuższą chwilę by odpocząć w cieniu drzew i podziwiać panoramę jeziora.
Od wiaty ścieżka prowadzi na południe, początkowo dnem rynny jeziornej, potem wspina się na zalesiony szczyt. Kolejny przystanek to tablica z informacjami o grzybach i ich pożytecznej roli w lesie. Ostatni odcinek ścieżki prowadzi nad brzegiem jeziora Niedźwiadek. Kończy się przy niewielkim torfowisku przejściowym, na którym znajdziemy charakterystyczne rośliny dla tego ekosystemu. Powrót ze ścieżki możliwy jest albo w kierunku hotelu „Niedźwiadek”, albo wzdłuż brzegu jeziora w kierunku wsi.
Warto zobaczyć:
– jeziora Jelenie, Niedźwiadek
– charakterystyczne rynnowe ukształtowanie terenu
– chronione storczyki na wilgotnych łąkach
– chronione gatunki mchów i widłaków
– ols – las bagienny
– torfowisko przejściowe nad jeziorem Niedźwiadek
Propozycje tematów zajęć:
– Charakterystyka krajobrazu, ukształtowanie terenu WPK
– Biologia roślin zarodnikowych. Rzadkie i chronione rośliny zarodnikowe we Wdzydzkim Parku Krajobrazowym.
– Ekosystemy wodne i bagienne we WPK
Szlak Kaszubskich Drzymalitów w Skorzewie
Długość trasy: 16 km
Szlak został utworzony przez Stowarzyszenie Przyjaciół Skorzewa w hołdzie Aleksandrowi i Franciszkowi Peplińskim, mieszkańców Skorzewa, którzy nie zważając na represje walczyli z zaborcą o prawo do budowy domu na własnych gruntach. Walkę tę niejednokrotnie przypłacali więzieniem, utratą majątku i życiem w biedzie. Swoją bohaterską, patriotyczną postawą utorowali drogę do niepodległej Polski.
Szlak rowerowy o długości 16 km rozpoczyna się i kończy przed budynkiem szkoły w Skorzewie. Wiedzie przez Fingrową Hutę do Wieprznicy, nieopodal której usytuowany był wóz Peplińskich. Dalej szlak kieruje nas w stronę Owśnic i następnie do Częstkowa, gdzie widoczne są zabudowania dawnej Szkoły Podstawowej im. Franciszka Peplińskiego. Stamtąd wracamy do Skorzewa.
Ścieżka rowerowa wokół Szenajdy
Długość trasy: 9,5 km
Ścieżka rowerowa wiedzie przez piękne lasy dookoła Szenajdy i dochodzi do Juszek. Trasa została oznakowana, z kilkoma tablicami informacyjnymi oraz broszurą informacyjną.
Mieszkańcy i turyści aktywnie wykorzystujący czas wolny mogą poznać zasoby naturalne z terenu Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego – torfowiska, siedliska żurawinowe, okolice jeziora Strupino, które miniemy podróżując Pętlą Szenajda. Trasa liczy 9,5 km. Na tablicach informacyjnych można się zapoznać z historycznymi mapami i nazwami miejscowości pochodzącymi z 1876 roku.
Przyrodniczo-edukacyjna ścieżka w Juszkach
Długość trasy: 5 km
Zapraszamy amatorów pieszych wędrówek na przyrodniczo-edukacyjną ścieżkę w Juszkach, w gminie Kościerzyna, która prowadzi po terenie leśnym w sąsiedztwie czterech jezior: Długie, Wielkie Oczko, Głęboczko i Mieliste. Na ścieżce znajduje się 5 tablic edukacyjnych, z których pierwsza pn. „Zaproszenie” umiejscowiona jest przy sklepie w Juszkach, gdzie rozpoczyna się nasza wyprawa. Trasa ukazuje najciekawsze elementy przyrody i krajobrazu Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego oraz uczy jak je chronić.
Ścieżka jest profesjonalnie oznakowana za pomocą malowanych żółtych znaków na drzewach i drogowskazach. Rozciąga się na długości 5 km i ma kształt pętli. Powstała dzięki współpracy Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego z Gminą Kościerzyna i Nadleśnictwem Kościerzyna.
Z Juszek udajemy się odcinkiem drogi asfaltowej zgodnie z drogowskazami i znakami malowanymi na drzewach. Następnie skręcamy w prawo w drogę leśną. Mijamy z prawej strony fragment jeziora Długie i dochodzimy do drugiego przystanku, gdzie znajduje się tablica o nazwie „łąka śródleśna”. Łąka jest ekosystemem półnaturalnym, który bez działań człowieka (koszenie, usuwanie siewek drzew, melioracje) poddaje się sukcesji naturalnej. Wpływa to na zmianę wyglądu i składu florystycznego łąki, na której obszar powoli wkraczają różne gatunki drzew i krzewów, te z kolei dają początek siedliskom leśnym. Proces ten prowadzi do zaniku łąk, a wraz z nim wielu organizmów. Dlatego tak ważne staje się jej ekstensywne, trwałe użytkowanie.
Kolejnym przystankiem jest torfowisko przejściowe z tematyką o tej samej nazwie. Torfowiska te stanowią pomost pomiędzy torfowiskami niskimi a wysokimi i dlatego są bardzo interesujące pod względem florystycznym. Spotkamy tu m.in. rosiczkę okrągłolistną, wełniankę pochwowatą, modrzewnicę zwyczajną, żurawinę błotną, czermień błotną i mchy.
Dalej podchodzimy pod małą górkę w otoczeniu pięknych świerków i docieramy do miejsca odpoczynku – drewnianej wiaty z ławkami. Idealne miejsce dla zmęczonego turysty.
Rozpościera się tu malownicza panorama na jezioro lobeliowe Wielkie Oczko. Znajduje się informacja o płazach żyjących na terenie Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. Płazy są zwierzętami o dużej wrażliwości na zmiany środowiska. Obecnie notuje się drastyczny spadek ich liczebności. Szczególnie zagrożone są miejsca naturalnego rozrodu – niewielkie zbiorniki wodne. Ostatnim przystankiem jest tablica o nazwie „jezioro lobeliowe”. Na terenie WPK i otuliny znajduje się tylko 5 jezior lobeliowych. Są to: Głęboczko, Długie, Zakrzewie, Małe Oczko, Wielkie Oczko. Jeziora te są bardzo ubogie w wapń, substancje odżywcze, a zwłaszcza związki fosforu i azotu – są oligotroficzne. Charakteryzują się dużą przejrzystością wody, przybierającą odcień zielono-niebieski, co jest wynikiem małej ilości osadów. Takie warunki siedliskowe pozwalają istnieć jedynie niektórym, przystosowanym do nich gatunkom jak np. lobelia jeziorna, od której to pochodzi nazwa jeziora „lobeliowe”.
Zabudowa jak i zespół ruralistyczny wsi Juszki charakteryzuje się wybitnymi wartościami kulturowymi, które przyczyniły się do wpisu miejscowości do rejestru zabytków nieruchomych województwa pomorskiego.
Zobaczymy tu liczne przykłady tradycyjnej zabudowy regionalnej Kaszub Południowych.
Żródło informacji: Wdzydzki Park Krajobrazowy
Piesza ścieżka przyrodnicza „Szlakiem pięciu jezior” w Wąglikowicach
Długość trasy: 6 km
Przystanki: 5, wiata, ławki
Ścieżka prowadzi przez różnorodne przyrodniczo tereny ukazując krajobraz lasów, jezior, łąk i rzek Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. Propozycja dla dzieci i młodzieży szkolnej, jak i dorosłych.
Trasa ścieżki prowadzi od mapy przy szkole w Wąglikowicach przez tereny położone w otulinie parku. Nazwa ścieżki pochodzi od jezior położonych w pobliżu ścieżki: Kramsko Duże, Białe, Kramsko Małe, Miały i Kocełki. Początkowo ścieżka biegnie razem ze szlakiem rowerowym „Dookoła Jezior Wdzydzkich”, później łączy się z trasa rowerową Kościerzyna – Wdzydze Kiszewskie. Pierwszym przystankiem jest jezioro Kramsko Małe, czyste jezioro o łagodnych dostępnych brzegach. To doskonałe miejsce do obserwacji roślinności wodnej takiej jak glony ramienice, charakterystyczne dla czystych zbiorników. Na brzegu znajdziemy wiele gatunków turzyc oraz kwitnącą miętę, przytulię i niezapominajkę błotną.
Kolejnym jeziorem, które mijamy to ukazujące się po lewej stronie od drogi malownicze jezioro Białe. Skręcamy w lewo, w kierunku trzeciego jeziora – Kramska Dużego. Jego brzegi są strome, zalesione, zaś od strony wody porośnięte łanami trzciny. Takie warunki są doskonałe dla licznego ptactwa wodnego, zarówno dla gatunków szuwarowych, jak i gniazdujących w dziuplach drzew. Kierując się znakami schodzimy nad jezioro. Las w tym miejscu zmienia się na siedliska bardziej wilgotne, porośnięte świerkami, w runie występują obficie różnorodne mchy i paprocie. Po lewej stronie otwiera się widok na wilgotne łąki, które ciągną się wzdłuż całej doliny.
Kolejnym przystankiem jest schowana w głębi lasu remiza ptasia, czyli specjalnie wyznaczone i ogrodzone miejsce z nasadzeniami krzewów i drzew nektaro- i owocodajnych. Takie siedlisko stwarza dogodne warunki dla owadożernych ptaków leśnych, które chronią las przed gradacją szkodników.
Skręcamy w lewo i schodzimy nad rzekę Dębrznicę. Dębrznica to prawostronny dopływ Trzebiochy, drugiej pod względem wielkości rzeki WPK. Wypływa z jeziora Debrzyno, przepływa przez jeziora Kramsko Duże, Kramsko Małe, Miałe i Kocełki. Niedaleko mostku, w górę biegu rzeki możemy zobaczyć tamę zrobiona przez bobry. Ostatnim przystankiem ścieżki jest wiata, a przy niej tablice o tematyce leśnej. Wracając do wsi mijamy jeszcze barwne murawy psammofilne (cenne i ciekawe zbiorowiska roślin przystosowanych do życia na piaszczystym podłożu) oraz młode zagajniki sosnowe.
Warto zobaczyć:
– jeziora Kramsko Małe, Kramsko Duże, Białe
– rzeka Dębrznica, tama bobrowa
– remiza ptasia
– wilgotne łąki nad jeziorem Kramsko Duże
Propozycje tematów zajęć:
– Walory przyrodnicze i krajobrazowe Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego.
– Środowisko wodne, przystosowanie roślin i zwierząt do życia w różnych środowiskach wodnych na terenie WPK.
– Lasy Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego.
– Przystosowania roślin do różnorodnych warunków środowiska.
Żródło informacji: Wdzydzki Park Krajobrazowy
Szlak kajakowy na rzece Trzebiocha
Spływ Trzebiochą to okazja do podziwiania przepięknych kaszubskich krajobrazów. Szlak łączy jezioro Garczyn ze szlakiem wodnym Wdy i jeziorem Wdzydze. Trasa jest odpowiednia dla osób rozpoczynających przygodę z kajakarstwem, jedynym utrudnieniem mogą być przenoski.
Proponowane trasy spływu:
Szlakiem Graniczna-Trzebiocha
Pilica: Korne – Graniczna – Trzebiocha – Wda: Loryniec (17 km – 6 godz.)
Jezioro Garczyn – Jezioro Wdzydze (21 km – 8 godz.)
Trzebiochą:
Rybaki – Loryniec ( 6 km – 3 godz.)
Trzebiochą i Wdą:
Rybaki – Wdzydze Kiszewskie ( 16 km – 6 godz.)
Żródło informacji: LOT Serce Kaszub
Trasa rowerowa Kościerzyna – Wdzydze
To propozycja przyrodniczo- turystycznej wycieczki rowerowej po leśnych terenach na północ od kompleksu Jezior Wdzydzkich. Po drodze mijamy miejscowość Lizaki i Juszki, wieś o ciekawej i cennej zabudowie regionalnej. Przebieg trasy odczytujemy z map ustawionych w Kościerzynie na trasie przy pomniku Józefa Wybickiego, oraz we Wdzydzach. Trasa przebiega obok kilku jezior: Osuszyno, Strupiano, Wałachy oraz liczne śródleśne torfowiska i rezerwatami oczek wodnych.
Poza walorami przyrodniczymi trasa oferuje ciekawe miejsca pod względem historycznym i kulturowym np. wieś Juszki, będąca perełką architektury zabudowy wiejskiej – zespół ruralistyczny wpisany do rejestru zabytków woj. Pomorskiego. W Lizakach wpisane do rejestru zabytków Prezbiterium Kościoła pw. Oczyszczenia NMP, we Wdzydzach muzeum na wolnym powietrzu ukazuje architekturę i kulturę Kaszub.
Trasa rowerowa dookoła jezior wdzydzkich
Niepowtarzalna trasa rowerowa prowadzi przez malownicze tereny Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego ukazując piękno przyrody Kaszub Południowych. Przejedziemy na rowerze dookoła słynnego Krzyża Jezior Wdzydzkich, największego kompleksu jeziornego na Kaszubach, przez lasy, pola, łąki i wsie.
Trasa została wyznaczona tak, by ukazać jak najwięcej walorów obszaru Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. Prowadzi brzegami rozległych jezior, gruntowymi drogami przez niekończące się bory, odwiedza malownicze wsie i pozwala poznać naturę ziemi kaszubskiej. Pokonując ją warto zobaczyć krzyż Jezior Wdzydzkich z wieży widokowej we Wdzydzach Kiszewskich, jezioro Wdzydze z punktów widokowych w Przytarni i we Wdzydzach Tucholskich, torfowiskowe użytki ekologiczne i pomniki przyrody, zabytki sakralne we Wielu, tradycyjną architekturę kaszubskiej wsi w Juszkach, rzekę Wda i Kanał Wdy.