Azbest
"ABC o azbeście”
Głównym celem Programu Usuwania Azbestu jest usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest do 2032 r. Należy jednoznacznie podkreślić, że Polska jest pierwszym krajem w Unii Europejskiej, która podjęła wyzwanie wycofania z użytkowania wyrobów zawierających azbest.
Szkodliwość azbestu
Azbest jest nazwą handlową włóknistych minerałów naturalnie występujących w przyrodzie. Pod względem chemicznym są to uwodnione krzemiany magnezu, sodu, wapnia lub żelaza. Azbest jest znany i wykorzystywany przez człowieka od tysiącleci. Cechą charakterystyczną azbestu jest jego włóknista budowa oraz wyjątkowe właściwości fizyczne i chemiczne. Jest niemal niezniszczalnym materiałem o wielu zaletach: odporny na działanie bardzo wysokich temperatur (temperatura rozkładu i topnienia najbardziej popularnego azbestu białego – chryzotylu – wynosi 1500-1550°C), ale także na działanie mrozu, kwasów i substancji żrących, wody morskiej, a przy tym giętki i wytrzymały.
Azbest jest zaliczany do substancji o udowodnionym działaniu rakotwórczym dla człowieka. Rakotwórczość azbestu została uznana dopiero w latach 80. ub. wieku. Szkodliwość azbestu nie wynika z jego składu chemicznego – przyczyna szkodliwości tkwi w jego włóknistej strukturze. Włókna azbestu są najcieńszymi włóknami występującymi w przyrodzie; są praktycznie niezniszczalne, a ich kumulowanie się w płucach powoduje zwykle po kilkunastu latach pojawienie się chorób azbesto-zależnych: pylicy azbestowej (azbestozy), raka płuc, zmian opłucnych, międzybłonniaka opłucnej. Włókna azbestu przedostają się do powietrza atmosferystycznego w wyniku korozji materiałów, wydatnie przyspieszanej przez „kwaśne deszcze” i inne chemiczne zanieczyszczenia, jak i działalność człowieka – niewłaściwe składowanie odpadów azbestowych na tzw. „dzikich wysypiskach”.
Chorobotwórcze działanie azbestu jest wynikiem wdychania włókien zamieszczonych w powietrzu. Na występowanie i typ chorób wpływa rodzaj azbestu, wymiary włókien oraz stężenie włókien i czas trwania narażenia, a także efektywność biologicznych mechanizmów oczyszczania układu oddechowego.
Największe zagrożenie dla organizmu ludzkiego stanowią włókna o średnicy mniejszej niż 3 mikrometry i długości powyżej 5 mikrometrów, tj.tzw. włókna respirabilne, które przedostają się z powietrzem do pęcherzyków płucnych, mogą penetrować tkankę płucną.
Zagrożenie ze strony azbestu jest przez ludzi bagatelizowane ze względu na mikroskopijną wielkość włókien (niewidoczne dla ludzkiego oka) oraz długotrwały i utajony rozwój choroby. Przez długi okres czasu choroba może się nie ujawnić – pierwsze jej objawy mogą dać o sobie znać po okresie dwudziestu, a nawet czterdziestu lat od pierwszego kontaktu z płynem azbestowym. Po ujawnieniu się nowotwór rozwija się gwałtownie – od wystąpienia objawów do śmierci upływa nie więcej niż 2 lata.
Jak postępować z azbestem?
Właściciel nieruchomości, który posiada na swojej posesji wyroby zawierające azbest w postaci płyt azbestowych zarówno na obiekcie, jak też zdemontowane zobowiązany jest do przestrzegania następujących wymogów prawnych:
- zabronione jest wprowadzanie do obrotu lub ponowne wykorzystanie azbestu tzn. nie można wykorzystywać płyt azbestowych do budowy innych obiektów lub poddawać dodatkowej obróbce;
- wszelkie prace przy likwidacji azbestu muszą być wykonywane ze szczególną ostrożnością najlepiej przez osoby posiadające odpowiednie przygotowanie specjalistyczne;
- instalacje lub urządzenia, w których jest lub był wykorzystywany azbest, powinny zostać oczyszczone lub unieszkodliwione, tzn. po demontażu płyt teren należy dokładnie oczyścić i dodatkowo odpylić a płyty azbestowe zabezpieczyć przed osobami postronnymi oraz czynnikami atmosferycznymi;
- każda osoba, która posiada na nieruchomości azbest jest zobowiązana do udokumentowania rodzaju, ilości i miejsc ich występowania oraz sposobu ich eliminowania;
- ocenę dotyczącą występowania azbestu osoba fizyczna nie będąca przedsiębiorcą zobowiązana jest przedstawić niezwłocznie wójtowi, w przypadku przedsiębiorcy informację o azbeście należy przedłożyć właściwemu marszałkowi;
- ocenę dotyczącą występowania azbestu należy uaktualniać co roku i przedkładać właściwemu organowi;
- zakazuje się mieszania odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne tzn. zdemontowane odpady azbestowe należy magazynować bez kontaktu z innymi odpadami;
- transport odpadów niebezpiecznych odbywa się z zachowaniem przepisów obowiązujących przy transporcie towarów niebezpiecznych tzn. należy posiadać odpowiednie zezwolenia na transport tego typu odpadów.
Zwracamy uwagę, że wymienione powyżej obowiązki należy bezwzględnie przestrzegać, gdyż nieprzestrzeganie ich skutkować może wszczęciem postępowania karnego lub nałożeniem administracyjnej kary pieniężnej.
Zgodnie z przepisami Prawa ochrony środowiska:
Art. 345.
Kto, będąc do tego obowiązany na podstawie art. 161, nie oczyszcza lub nie unieszkodliwia instalacji lub urządzeń, w których są lub były wykorzystywane substancje stwarzające szczególne zagrożenie dla środowiska albo co do których istnieje uzasadnione podejrzenie, że były w nich wykorzystywane takie substancje, podlega karze aresztu albo ograniczenia wolności, albo grzywny.
Art. 346.
Kto, wykorzystując substancje stwarzające szczególne zagrożenie dla środowiska, nie przekazuje okresowo odpowiednio marszałkowi województwa albo wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta informacji o rodzaju, ilości i miejscach ich występowania, czym narusza obowiązek określony w art. 162 ust. 3 i 4, podlega karze grzywny.
Pytania w sprawie gospodarki odpadami azbestowymi należy kierować do pracowników Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Gminy Kościerzyna, ul. Strzelecka 9, budynek C, pok. 12, tel. 58-6865600 lub 58-6865980 lub na adres poczty elektronicznej os@koscierzyna.pl
Apelujemy do właścicieli nieruchomości o niezwłocznie przedkładanie do tutejszego organu inwentaryzacji wyrobów azbestowych.
INFORMACJA Z REALIZACJI DZIAŁAŃ NA TERENIE GMINY KOŚCIERZYNA ZAMIERZAJĄCYCH DO POZBYCIA SIĘ Z TERENU GMINY KOŚCIERZYNA WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST
Realizacja zadań usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu gminy Kościerzyna każdorazowo przebiega zgodnie z zapisami „Programu Usuwania Azbestu i Wyrobów Zawierających Azbest dla Gminy Kościerzyna na lata 2012 – 2032”, przyjętego Uchwałą Rady Gminy Kościerzyna nr 123/III/12 z dnia 2 marca 2012 roku (z późniejszymi zmianami). Obowiązek opracowania powyższego dokumentu wynika z zapisów „Krajowego Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032” przyjętego przez Radę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 14 lipca 2009 r.
Długoterminowym celem Programu jest eliminowanie negatywnych skutków zdrowotnych u mieszkańców gminy Kościerzyna spowodowanych azbestem. Prace zmierzają do stopniowej eliminacji wyrobów zawierających azbest z terenów nieruchomości zlokalizowanych w granicach administracyjnych gminy Kościerzyna, aż do całkowitego pozbycia się wyrobów azbestowych do 2032 r.
Gmina Kościerzyna corocznie otrzymuje dotacje na usuwanie wyrobów zawierających azbest udzielane przez WFOŚiGW w Gdańsku (https://wfos.gdansk.pl/) z udziałem NFOŚiGW (https://www.nfosigw.gov.pl/).
O dofinansowanie na utylizację azbestu ubiegać się mogą osoby, które złożyły do Urzędu tzw. inwentaryzację posiadanych wyrobów zawierających azbest. Aktualne dane z inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest są podstawą do ubiegania się o środki finansowe na usuwanie wyrobów zawierających azbest. Każdy, kto na swojej nieruchomości posiada wyroby zawierające azbest, zobowiązany jest do złożenia do Urzędu Gminy (w przypadku osób fizycznych) lub Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego (w przypadku osób prawnych) inwentaryzacji, a następnie chcąc wziąć udział w konkursie w danym roku (jeśli taki konkurs zostanie utworzony) należy złożyć wniosek wyrażający chęć udziału w danej edycji programu. Złożenie inwentaryzacji nie jest jednoznaczne z chęcią udziału w danej edycji konkursu. Informacje o nowych konkursach i naborach wniosków podawana jest na stronie internetowej Gminy Kościerzyna oraz na Facebooku.
W latach 2011 – 2023 zostały zrealizowane zadania pn.:„Usuwanie wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Kościerzyna – edycja 2012, 2013, 2014. 2015, 2016, 2017, 2019-2020, 2020, 2021, 2022”.
Zadania obejmowały:
- demontaż, zbieranie, transport, zabezpieczenie i unieszkodliwienie odpadów zawierających azbest – pokryć dachowych,
lub
- transport, zabezpieczenie i unieszkodliwienie zmagazynowanych odpadów zawierających azbest znajdujących się w miejscach do tego nieprzeznaczonych (na posesjach).
W tabeli zestawiono ilości unieszkodliwionych odpadów oraz koszt realizacji zadań wraz z kwotą dofinansowania z WFOŚiGW w poszczególnych latach.
Rok realizacji | Koszt zadania [zł] | Kwota dotacji z WFOŚiGW w Gdańsku [zł] | Ilość odpadów poddanych unieszkodliwieniu [Mg] |
2012 | 41 390,65 | 28 973,00 | 28,060 |
2013 | 4 514,00 | 4 000,00 | 5,800 |
2014 | 3 116,88 | 2 870,00 | 3,700 |
2015 | 31 701,19 | 26 945,99 | 73,920 |
2016 | 21 508,07 | 18 281,85 | 54,230 |
2017 | 24 128,73 | 18 096,54 | 61,620 |
2019-2020 | 47 764,50 | 24 733,80 | 105,615 |
2020 | 43 231,20 | 22 226,00 | 91,590 |
2021 | 87 428,00 | 45 899,00 | 204,690 |
2023 | 101 555,84 | 52 757,00 | 213,910 |
RAZEM | 406 339,06 | 244 783,18 | 843,135 |
Usuwanie z terenu Gminy Kościerzyna wyrobów zawierających azbest wspiera Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku: https://wfos.gdansk.pl/
Sprawozdanie z zadania pn. „Usuwanie wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Kościerzyna – edycja 2019 – 2020”
Sprawozdanie z zadania pn. „Usuwanie wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Kościerzyna w 2020 roku”
Sprawozdanie z zadania pn. „Usuwanie wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Kościerzyna w 2021 roku”
Sprawozdanie z realizacji zadania Usuwanie wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Kościerzyna – edycja 2022
